77. rocznica wybuchu Powstania Warszawskiego. Pamiętamy!

Za nami Narodowy Dzień Pamięci Powstania Warszawskiego. Jak co roku o 17:00 – czyli w godzinę „W” – w całym Stargardzie można było usłyszeć syreny alarmowe. Zastępcy prezydenta Ewa Sowa i Piotr Mync złożyli kwiaty pod pomnikiem Stargardzianie Ojczyźnie – w setną rocznicę odzyskania niepodległości. W kolegiacie odbyła się msza święta w intencji Ojczyzny i ofiar Powstania Warszawskiego, a w Teatrze Letnim – koncert piosenek m.in. związanych z powstaniem.

Uroczystość odbyła się z udziałem przedstawicieli władz samorządowych, służb mundurowych, a także mieszkańców.

W ramach obchodów 77. rocznicy wybuchu Powstania Warszawskiego Piotr Tarnawski z Muzeum Archeologiczno-Historycznego przedstawił odczyt historyczny.

Na koniec w Teatrze Letnim w Parku Chrobrego wystąpiła Maya Koterba wraz z zespołem, dając koncert pt. „Zasmuciła się piosenka”. Wokalistka wykonała znane utwory w jazzowych aranżacjach. Śpiewane przez nią piosenki skłaniały do refleksji w Narodowym Dniu Pamięci Powstania Warszawskiego.

Poniżej wystąpienie Piotra Tarnawskiego z MAH:

77 lat temu w stolicy Polski rozpoczęło się, trwające 63 dni, Powstanie Warszawskie. Wybuchło ono po 5 latach okupacji niemieckiej, niosącej nieustające represje i terror, przy osobistych doświadczeniach utraty bliskich, aresztowań, łapanek, egzekucji ulicznych, niepewności jutra, przemocy i strachu. Był to czas zbliżającego się do Warszawy frontu wschodniego, słabnącej i cofającej się na zachód armii niemieckiej, także ewakuacji niemieckich mieszkańców Warszawy.

W Powstaniu udział wzięły osoby w różnym wieku, wykształceniu, zawodach, poglądach, o różnych spojrzeniach na przyszłość Polski. Szacuje się, że dzienny stan wojsk powstańczych wynosił między 25 a 28 tys. osób, a ogółem uczestniczyło w nim ok. 50 tys. powstańców, którzy stanęli naprzeciw bardziej doświadczonych, zdecydowanie lepiej uzbrojonych oraz wspieranych lotnictwem i wojskami pancernymi oddziałów niemieckich.

Średnia wieku powstańców, mężczyzn i kobiet, wynosiła 20-21 lat. Pełnili oni w powstaniu wiele funkcji m.in. żołnierzy, lekarzy, pielęgniarek, sanitariuszek, minerek, łączników, przewodników po kanałach, kurierów, kolporterów. Cywilni mieszkańcy miasta wspierali powstańców poprzez przygotowywanie żywności, noclegów czy też udział w stawianiu barykad. Powstanie połączyło także różne polskie organizacje działające w konspiracji. Do walczącej przede wszystkim Armii Krajowej, dołączyli członkowie Polskiej Armii Ludowej, Narodowych Sił Zbrojnych, Żydowskiej Organizacji Bojowej, Oddziały Wojskowe Korpusu Bezpieczeństwa, Oddziały Wojskowe Pogotowia Powstańczego Socjalistów, Narodowej Organizacji Wojskowej, Armii Ludowej oraz część granatowych policjantów należących do konspiracji. Pod koniec powstania dołączyła także część żołnierzy 1. Armii Wojska Polskiego.

Z początku opanowane przez powstańców niektóre dzielnice i ulice Warszawy z biegiem czasu zaczynały być odbijane przez siły niemieckie. W czasie walk z Woli, Ochoty, Śródmieścia i innych dzielnic Warszawy dochodziły tragiczne wieści o losie ludności cywilnej, masowo i bezwzględnie mordowanej, a także o fizycznej likwidacji nie tylko szpitali powstańczych, ale i ich pacjentów. Ostatnią broniącą się dzielnicą, do samego końca, do 2 października było Śródmieście. Pomimo poczucia obowiązku i woli walki, nie udało się zwyciężyć. Liczono na wsparcie z zewnątrz, przede wszystkim będącej najbliżej stolicy Armii Czerwonej. Doczekano się, głównie ze strony aliantów, w mniejszym zaś stopniu także wojska sowieckiego, zrzutów m.in. broni, amunicji i lekarstw.

Szacunkowe dane mówią o liczbie polskich ofiar powstania pomiędzy 150 a 180 tys., w tym około 20 tys. uczestników powstania. 6 sierpnia 1944 r. utworzono niemiecki obóz przejściowy Dulag 121 w Pruszkowie. W trakcie powstania i po jego zakończeniu wysiedlono do niego około 550 tys. mieszkańców Warszawy. Stamtąd kierowani byli m.in. do pracy przymusowej, obozów koncentracyjnych i obozów pracy, przesiedlani byli także do miejscowości południowo-zachodniego Generalnego Gubernatorstwa. Tuż po powstaniu Warszawa, stolica Polski, stała się opustoszałą i zniszczoną przez okrutną wojnę.

1 sierpnia obchodzimy Narodowy Dzień Pamięci Powstania Warszawskiego, aby uczcić i wspomnieć jego uczestników i jego ofiary, ich poświęcenie, ich męczeństwo, ich walkę o wolność dla Ojczyzny.

(r)

fot. Paweł Bieg