Badania krypty Petera Gröninga (1561-1631). Przywrócić pamięć o wybitnym stargardzianinie  

29 lipca br. rozpoczną się badania archeologiczne w kaplicy Petera Gröninga w kolegiacie pw. NMP Królowej Świata w Stargardzie. Badacze mają nadzieję odnaleźć w jego krypcie szczątki, które pozwolą dowiedzieć się więcej o jednej z najwybitniejszych postaci w historii naszego miasta.

Badaniom tym poświęcona była konferencja prasowa w gmachu głównym Muzeum Archeologiczno-Historycznego przy Rynku Staromiejskim. Prowadził ją dyrektor MAH dr hab. Marcin Majewski, któremu towarzyszyli doktorantka Barbara Wąsowicz z Katedry Genetyki Ogólnej i Molekularnej Wydziału Biologii Uniwersytetu Szczecińskiego, archeolog Marcin Burdziej z MAH i ks. dr Janusz Posadzy, proboszcz parafii pw. NMP Królowej Świata w Stargardzie. Troje pierwszych osób wchodzi w skład zespołu badawczego, kierowanego przez dyrektora MAH.

Marcin Majewski przybliżył osobę Gröninga.

Ufundował Collegium „dla dobrych, biednych uczących się chłopców”

Urodził w Stargardzie, 30 września 1561 r. Jego rodzicami byli Peter Gröning,  stelmach i straszy cechu oraz Gertruda Bellin. Uczęszczał do Szkoły Miejskiej, a następnie był pisarzem w służbie książęcej, dowódcy zamku bytowskiego. Podróżował po Prusach, Polsce i Rosji. W 1580 r. został powołany do kancelarii księcia wołogoskiego Ernesta Ludwika, gdzie pracował w kilku domenach książęcych. W 1588 r. odszedł ze służby książęcej i wrócił do Stargardu. Ożenił się z Margaretą Friedrichs, wdową po rajcy stargardzkim Peterze Naumburgu. Zajmował się przede wszystkim handlem płodami rolnymi, wełną, solą oraz udzielał pożyczek. W 1590 r. został rajcą, następnie skarbnikiem stargardzkim, a w 1616 r. burmistrzem.

W 1625 r. w obliczu zarazy sporządził z małżonką testament, gdzie wskazał jako miejsce ich pochówku jedną z kaplic kościoła Mariackiego. Ponadto przekazał 7000 guldenów na różne fundacje, w tym 4100 guldenów na stypendia dla uczniów Szkoły Miejskiej.

Małżonkowie szczęśliwie przetrwali czas morowego powietrza. Margareta zmarła 23 listopada 1628 r. 3 października 1630 r. Peter Gröning ożenił się powtórnie, z Barbarą Marią von Suckow z Dłuska. 28 stycznia 1631 r. sporządził drugi testament, gdzie wśród innych zapisów przekazał 20.000 guldenów (ok. 12,5 mln zł!) na ufundowanie Collegium „dla dobrych, biednych uczących się chłopców i czeladników”. Dwa tygodnie później zmarł i został pochowany w kościele Mariackim. Książę Bogusław XIV potwierdził 5 maja 1631 r. fundację i przeznaczył drewno na budowę auli szkolnej. Uczelnię otwarto w 1633 r., a w 1812 r. przekształcono w Gimnazjum, które funkcjonowało do 1945 r. Obecnie w jego murach znajduje się I Liceum Ogólnokształcące.

Badania z zakresu archeologii, antropologii i genetyki

Kaplica Gröninga z cyklem malowideł znajduje się za prezbiterium kościoła. Przez wiele lat otoczona była pamięcią mieszkańców, wdzięcznych za dokonania burmistrza, czego wyrazem było wystawienie mu okazałego nagrobka.

Archeolodzy mają nadzieję odnaleźć w jego krypcie szczątki, które pozwolą –  dzięki szczegółowym badaniom – dowiedzieć się więcej na temat osoby Petera Gröninga: jego życia prywatnego, stanu zdrowia i warunków panujących w ówczesnym Stargardzie, pogrążonym w chaosie wojny trzydziestoletniej.

Ww. badania będą możliwe dzięki temu, że kolegiata NMP w Stargardzie otrzymała w tym roku dofinansowanie z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego na projekt „Rozwój zasobów kulturalnych poprzez prace konserwatorsko-restauratorskie w zabytkowej Kolegiacie pw. NMP Królowej Świata w Stargardzie”.

– W trakcie planowanych prac m.in. na całej powierzchni zostanie wyremontowana posadzka. Wszystkie odkryte krypty, relikty architektoniczne i pochówki zostaną zinwentaryzowane bądź przebadane. Miejsce ostatniego spoczynku Petera Gröninga zostało wytypowane do przeprowadzenia pełnych badań. Ich celem jest ocena zachowania krypty, szczątków pochowanych osób oraz badania specjalistyczne m.in. z zakresu archeologii, antropologii i genetyki – mówił dyrektor MAH.

Rozpropagować historię kolegiaty

– Te badania mogą pomóc w rozpropagowaniu historii naszego kościoła – zaznaczył ks. Janusz Posadzy, dodając, że do niektórych prac zatrudnieni zostaną więźniowie Zakładu Karnego w Stargardzie.

Marcin Majewski podkreślił, że całe to przedsięwzięcie służyć ma też przywróceniu potomnym pamięci o Peterze Gröningu.

O szczegółach badań przez trzyosobową ekipę mówiła Barbara Wąsowicz, stwierdzając m.in.: – Im mniej osób, tym lepiej, bo badania będą bardziej precyzyjne. Pracować będziemy w specjalnych kombinezonach, maskach i rękawiczkach.

Badania prowadzić będą Muzeum Archeologiczno-Historyczne w Stargardzie i Katedra Archeologii Instytutu Historii i Stosunków Międzynarodowych Uniwersytetu Szczecińskiego.

bk

fot.: Bożena Kuszela oraz zdjęcia archiwalne udostępnione przez MAH