„Opisać treść kreską”. Tournée wystawy grafik Ryszarda Balonia: Stargard – Greifswald – Stargard

Najpierw swoje prace prezentował w Galerii Kominkowej Młodzieżowego Domu Kultury, teraz – po uroczystym finisażu w MDK – pokazuje je w Greifswaldzie (do 18 grudnia), a później zaprezentuje je znowu w Stargardzie – w Miejskim Browarze Stargard.

Miłośnicy twórczości Ryszarda Balonia mają więc wiele okazji, by zachwycać się jego grafikami, a szczególnie miniaturami.

W formach zaklęte zostały słowa

O swoich pracach pisze tak: Co magicznego jest w małej formie graficznej? Co szczególnego jest w dużym formacie? Jak funkcjonują obok siebie? Wielka grafika formatem napiera, atakuje, przytłacza i zniewala niejako. Miniatura graficzna już została w tyle i zajmuje przestrzeń kameralną. Mimo to jest przekonana o swojej sile. Wie, że na swojej maleńkiej powierzchni może zmieścić równie wiele ważnych spraw z doczesności, jak ta wielka. Jest przede wszystkim wolna od konieczności walki o byt w przestrzeni wizualnej. Fakt, potrzebuje dobrej obwoluty. Z tego bierze się też swego rodzaju komfort widza, właściciela miniatury, który zamkniętą w określonym polu kompozycję rozstrzyga przez lata na różne sposoby. Sam czasem nie wie, czy słusznie. Nieustanne jednakże rozstrzyganie jest czynnością znaczącą samą w sobie. Miniatura bowiem, a w szczególności ekslibris, może stanowić pułapkę intelektualną: bawiąc, denerwując, zastanawiając, ciesząc i smucąc zarazem. Jeśli artysta zastosował odpowiednie techniki, a w formach zaklęte zostały słowa, które cicho szepczą swe prawdy widzowi na ucho, miniatura może zaprzeć dech w piersiach. I często zapiera. Niektóre, jak czarne dziury wśród gwiazd, potrafią wciągnąć widza w bezkres rozważań, niekiedy już tylko z samym sobą.

Mówią na niego „Rysik”

Autor – wyjątkowy artysta, nauczyciel, pedagog – od 56 lat związany jest ze Stargardem. Współzałożyciel i członek Stargardzkiego Stowarzyszenia Miłośników Sztuk Plastycznych „Brama”. Od 11 lat nauczyciel grafiki w MDK. Wielokrotnie nagradzany za swoje prace, m.in. na corocznym konkursie Primo Premio Ex Libris Grafica Italiana. Laureat medalu Zasłużony dla Miasta Stargardu.

Lubi obdarowywać innych swoimi grafikami. Przeznacza je też na cele charytatywne, jak ostatnio na finisażu w MDK, gdy na loterię trafiła jego grafika z cyklu „Między niebem a ziemią” – tryptyk pt. „Natura nas obserwuje”. Dochód ze sprzedaży losów w kwocie 800 zł, przekazany został na leczenie 4-latka ze Stargardu, Samuela Rodzocha, który cierpi m.in. na porażenie mózgowe i zanik nerwów wzrokowych.

– To ogromny zaszczyt mieć w gronie pracowników takiego Ryszarda Balonia. Mówimy na niego „Rysik”. Nie zostawia wiedzy dla siebie, dzieli się nią – mówiła Małgorzata Flas, dyrektor MDK. To, że wspiera swoich uczniów radą, podkreśliła jedna z nich – Alicja Kieliszek. Pod wrażeniem sztuki artysty był też wiceprezydent Piotr Mync.

Każda praca skrojona na miarę

Sam Ryszard Baloń powiedział: – Zawsze chciałem się tu razem spotkać. To dla mnie wsparcie. Ono daje wiele możliwości. Ja jestem nauczycielem. Grafiką zająłem się przy okazji. Każda moja praca – jak u krawca, każda skrojona jest na miarę.

Na życzenie „Rysika” zagrał młody stargardzki muzyk Wojciech Gurak. Wykonał on na wibrafonie „Blues for Gilbert” Marka Glentwortha i „Midnight Star” Davida Friedmana.

Na koniec Ryszard Baloń pisze: Moje miniatury, tworzone od 40 z górą lat, nauczyły mnie wszystkiego o grafice. Zmusiły do zgłębienia wszystkich znanych dotąd technik graficznych oraz trudnego warsztatu i technologii. Rozpocząłem swoją przygodę z grafiką w 1974 roku. Wykonałem wówczas pierwszy ekslibris do moich książek. Szybko zrozumiałem, że miniatura, a w szczególności ekslibris, wymaga ode mnie specyficznego podejścia do rozwiązywanego zadania, zwłaszcza w obliczu postawionych wymagań przez adresata. Pomogły mi w tym techniki metalowe. Obecnie pracuję głównie w technice suchej igły i próbuję wydobyć formę oraz opisać treść kreską.

tekst i zdjęcia Bożena Kuszela