Przepis, że samorządy mają obowiązek pokrywania strat szpitali – niezgodny z Konstytucją RP

Tak uznał Trybunał Konstytucyjny, rozpatrując wniosek Sejmiku Województwa Mazowieckiego w sprawie finansowej odpowiedzialności samorządów za stratę netto samodzielnych publicznych zakładów opieki zdrowotnej. Chodziło o koszty świadczeń udzielonych ponad limit umowy z Narodowym Funduszem Zdrowia.

Trybunał przyjął tym samym argumenty samorządu, który zaskarżył art. 59 ustawy o działalności leczniczej. Przepis nakłada na jednostkę samorządu terytorialnego – jako podmiot, który utworzył samodzielny publiczny zakład opieki zdrowotnej – obowiązek pokrycia jego straty, jeśli szpital sam nie jest w stanie tego zrobić. Innym rozwiązaniem byłaby likwidacja szpitala.

TK przyznał, że wykonywanie zadań zleconych z zakresu ochrony zdrowia wymaga stale rosnących nakładów finansowych. Przy czym wzrost kosztów funkcjonowania szpitali – wojewódzkich i powiatowych – w dużej mierze wynika z wprowadzanych przez rząd ustaw i rozporządzeń, które w założeniu mają podnieść jakość świadczeń i pracy personelu medycznego.

W konsekwencji Trybunał uznał, że zobowiązanie jednostek samorządu terytorialnego do pokrycia straty netto, będącej ekonomicznym skutkiem stosowania przepisów powszechnie obowiązujących, wywołuje obligatoryjne skutki finansowe w zakresie kosztów świadczeń – bez zapewnienia przez państwo adekwatnego finansowania. To zaś jest niezgodne z art. 166 i 167 Konstytucji. Według TK zlekceważenie przez ustawodawcę kosztów wprowadzanych regulacji, jest tworzeniem prawa pozornego. Przerzuca się bowiem na samorządy stale rosnący koszt udzielania świadczeń opieki zdrowotnej.

– Werdykt TK formalnie potwierdza to, o czym głośno mówią samorządowcy już od dłuższego czasu – przypomina starosta stargardzki Iwona Wiśniewska, wiceprzewodnicząca Konwentu Powiatów Województwa Zachodniopomorskiego. – Oczekujemy, że w ślad za wyrokiem Trybunału, państwo podejmie konkretne działania wobec szpitali, szczególnie tych powiatowych, których narastające zadłużenie obciąża bezpośrednio budżet powiatu.

Starosta podkreśla, że najwyższy już czas na zmiany w przepisach regulujących odpowiednio finansowanie świadczeń – bez widma finansowej katastrofy samorządów województw, miast i powiatów.

Tylko w latach 2015 – 2018 zadłużenie szpitala w Stargardzie wyniosło blisko 15 mln. zł. Jest ono pokrywane sukcesywnie z budżetu Powiatu Stargardzkiego – jako podmiotu prowadzącego SPWZOZ. Na obsługę długu szpitala, powiat był zmuszony zaciągnąć kredyt bankowy. Przekłada się to na sytuację finansową powiatowego budżetu – zarówno w nowym, jak i kolejnych latach budżetowych. Konieczność spłaty długów szpitala stawia pod znakiem zapytania planowane projekty oraz inwestycje. Część samorządowców sygnalizuje, że spłata zobowiązań szpitali zaczyna bezpośrednio zagrażać płynności finansowej jednostek samorządu.

(r) – źródło: Starostwo w Stargardzie

fot. Bożena Kuszela/archiwum